ผมกำลังมีปัญหาเป็นสิวอักเสบที่ผิวหน้าครับ มีเพื่อนแนะนำมาว่าให้ลองหาซื้อยา Acnotin มารับประทาน เลยอยากจะขอคำแนะนำเกี่ยวกับข้อห้ามและข้อควรระวังการใช้ยานี้จากคุณเภสัชกรครับ
ข้อควรระวังและผลข้างเคียงของยารักษาสิว Roaccutane หรือ Acnotin ที่ควรทราบ
ยา Acnotin เป็นยารักษาสิวในกลุ่มกรดวิตามินเอ ชนิดรับประทานชนิดหนึ่ง ที่มีชื่อสามัญทางยาว่า isotretinoin (ไอโสเตรติโนอิน)หรือ retinoic acid (เรติโนอิก แอซิด) มีชื่อทางการค้าที่เป็นที่รู้จักกันดีนอกจาก Acnotin (แอคโนทิน) แล้วยังมีชื่อการค้าอื่นๆอีก เช่น Roaccutane (โรแอคคิวเทน), Sotret (โสเตรส), หรือ Isotane (ไอโสเทน) เป็นต้น โดยกลไกการออกฤทธิ์ของ isotretinoin ก็คือ ยาจะช่วยกดการทำงานของต่อมไขมัน ทำให้ผลิตสารที่เป็นไขมัน (sebum) ลดลง ลดปริมาณเชื้อแบคทีเรีย P. acnes ซึ่งเป็นต้นเหตุของการเกิดสิวอักเสบ ลดการอักเสบของสิว และยับยั้งการสร้าง comedone (คอมีโดน) ซึ่งเป็นต้นเหตุของการอุดตันของรูขุมขน
ยาชนิดนี้เป็นยาที่มีประสิทธิภาพในการรักษาสิวที่ดี จึงทำให้หลายคนพยายามหาซื้อมาใช้เองเพราะเชื่อคำแนะนำหรือบอกต่อของเพื่อน โดยที่อาจจะไม่ทราบว่ายานี้มีข้อควรระวังและผลข้างเคียงของยาค่อนข้างมาก และอาจมีความรุนแรง ได้แก่
– ตาแห้ง ปากแห้ง คอแห้ง ผิวแห้ง แตก ลอก เป็นขุย
– อาจทำให้ปวดหลัง ปวดข้อ ปวดกระดูก ปวดกล้ามเนื้อ (arthralgia), กล้ามเนื้อถูกทำลายอย่างรุนแรง (rhabdomyolysis) ได้
– ทำให้ผิวหนังไวต่อแสงแดดมากขึ้น ดังนั้นผู้ใช้ยานี้จึงควรหลีกเลี่ยงการถูกแสงแดดและทาครีมกันแดดก่อนออกจากบ้าน
– ในบางรายอาจทำให้ระดับไขมันในกระแสเลือดผิดปกติ โดยเฉพาะอย่างยิ่งระดับของไตรกลีเซอไรด์ในเลือดเพิ่มสูงขึ้นได้ ดังนั้นผู้ใช้ยานี้แพทย์อาจติดตามระดับไขมันในเลือดเป็นระยะในขณะที่รับประทานยา และหากไม่สามารถควบคุมระดับไขมันที่สูงขึ้นได้แพทย์อาจพิจารณาหยุดยา
– ความสามารถในการมองเห็นตอนกลางคืนน้อยลง ตาอาจจะพร่ามัวและอาจเกิดแบบเฉียบพลันได้ในผู้ใช้ยาบางราย
– มีผลทำให้เด็กในท้องพิการในกรณีที่รับประทานในระหว่างตั้งครรภ์ และแม้ว่าเด็กทารกที่คลอดออกมาจะมีความปกติแต่ก็มีความเสี่ยงสูงที่จะพบความบกพร่องทางสมองและเชาว์ปัญญาได้เช่นกัน ดังนั้น ผู้ที่ได้รับยา isotretinoin จำเป็นต้องคุมกำเนิดก่อน รับประทานยาอย่างน้อย 3 เดือน และคุมกำเนิดตลอดระยะเวลาที่ใช้ยาตัวนี้ในการรักษา และต้องหยุดยาล่วงหน้าอย่างน้อย 3 เดือน ถึง 1 ปี ก่อนจึงจะตั้งครรภ์ได้อย่างปลอดภัย
– หญิงให้นมบุตรไม่ควรรับประทานยา isotretinoin
– อาจทำให้เกิดความบกพร่องในการได้ยิน หรือเกิดเสียงหวีดในหู (tinnitus) ได้
– อาจทำให้เป็นโรคซึมเศร้า มีความคิดอยากฆ่าตัวตาย(พบได้แต่น้อยมาก) อารมณ์แปรปรวน โกรธง่าย หัวรุนแรง ก้าวร้าว
– ยามีความเป็นพิษต่อตับ (hepatotoxicity) ดังนั้นผู้ที่ใช้ยานี้จึงควรเข้ารับการตรวจค่าการทำงานของตับ (liver function test) อยู่อย่างสม่ำเสมอ หากมีอาการตัวเหลือง ตาเหลืองควรหยุดยาและต้องรีบมาพบแพทย์
จะเห็นได้ว่าผลข้างเคียงตลอดจนข้อห้ามใช้และข้อควรระวังของยา isotretinoin มีเป็นจำนวนมาก และบางอย่างจำเป็นต้องเข้ารับการตรวจทางห้องปฏิบัติการอย่างสม่ำเสมอ เช่น การทำงานของตับ หรือระดับไขมันในเลือด ดังนั้นในทางปฏิบัติยานี้มีจึงข้อบ่งชี้ในการรักษาเฉพาะสิวที่มีอาการรุนแรงและไม่สามารถควบคุมอาการ ได้จากการรักษาอื่นๆ หรือสิวชนิดที่มีแผลเป็น โดยมีแพทย์ผิวหนังผู้เชี่ยวชาญเป็นผู้พิจารณาและควบคุมดูแลการใช้เท่านั้น จัดเป็นยาควบคุมพิเศษที่จำเป็นต้องมีใบสั่งแพทย์ก่อนจึงจะสามารถซื้อยาจากร้านขายยาได้
ดังนั้นจึงไม่แนะนำให้ซื้อยานี้จากร้านขายยาตามคำแนะนำของคนอื่นมาใช้เอง โดยไม่ได้มีการตรวจร่างกาย ซักประวัติ สั่งจ่ายยา และติดตามผลการรักษาภายใต้การดูแลของแพทย์ผิวหนังผู้เชี่ยวชาญ เพราะอาจทำให้ผู้ที่รับประทานยาได้รับอันตรายจากยาจนถึงขั้นเสียชีวิตได้ครับ